8 augustus 2023

“Stel dat ik de nalatenschap van mijn overleden vader verwerp, hoeft mijn moeder dan minder erfbelasting te betalen?” Door voorbeelden en de uitleg van vaktermen beantwoord ik deze vraag uit de praktijk.

Plaatsvervulling

Dit is een vakterm uit het erfrecht die een grote rol speelt bij het verwerpen van nalatenschappen. De hoofdregel is dat er plaatsvervulling plaatsvindt voor degene die de nalatenschap verwerpt. De wet zegt hierover in een prachtige volzin: “De afstammelingen van een kind, broer, zuster, ouder, grootouder of overgrootouder worden bij plaatsvervulling geroepen”.

Wat een zorg van de wetgever spreekt hieruit… Zelfs als u niemand meer heeft dan een afstammeling van overgrootouders die tot in de 6e graad aan jou verwant is, dan is plaatsvervulling gewaarborgd als u de nalatenschap van uw vader verwerpt.

Let bij verwerping heel goed op dat u anderen niet ongewild met een probleem opzadelt. Als u kinderen heeft, dan zullen zij uw plaats vervullen en krijgen zij uw probleem op hun bord. Daarom: verwerp niet zomaar, maar aanvaard de nalatenschap van uw vader liever beneficiair. U blijft erfgenaam. Maar u wordt niet aansprakelijk voor de schulden van uw vader voor zover die zijn vermogen overtreffen. Daarmee is uw probleem waarschijnlijk opgelost. En als dat niet zo is dan schuift u dat probleem in ieder geval niet door naar een ander.

Aanwas

Nog zo’n vakterm: aanwas. Er zijn testamenten waarin is vastgelegd dat aanwas voor plaatsvervulling gaat. Dat betekent dat als u verwerpt, de mede-erfgenamen uw deel naar rato van hun deel erbij krijgen. Stel dat u samen met uw moeder erfgenaam bent van uw vader en dat u verwerpt. Uw moeder krijgt uw erfdeel er dan bij. Zij wordt enig erfgenaam. Als alle erfgenamen verwerpen, dan komt plaatsvervulling weer in beeld.

Minder erfbelasting betalen?

Verwerp de nalatenschap van vader nooit zomaar vanuit de gedachte: dan hoeft mijn moeder minder erfbelasting te betalen. Het zou kunnen, maar het is zeker niet vanzelfsprekend.

Stel dat u twee kinderen heeft. Zij erven bij plaatsvervulling in uw plaats omdat u verwerpt. Dat betekent twee keer een vrijstelling erfbelasting van € 22.918, in plaats van één keer. Maar bedenk daarbij wel dat het erfbelastingtarief voor kinderen 80% hoger ligt dan voor u. Waar u minimaal 10% en maximaal 20% erfbelasting verschuldigd bent, komt dit voor uw kinderen uit op 18% en 36%.

De moraal van dit verhaal

Verwerp nooit zomaar een nalatenschap, maar doe even een belletje om een afspraak te maken. Laten we er samen eens naar kijken. En laten we eens rekenen. Dat kan zomaar grote teleurstellingen voorkomen. De keerzijde: de verwerping van de nalatenschap van vader of moeder kan zomaar een mooie tool zijn voor uw estate planning!

Wim Boerman

B.W. (Wim) Boerman RB REP

Estate planner /Juridisch adviseur
ook bereikbaar via 0343-415940