Volg de serie artikelen over medewerkersparticipatie!
In deel 2 van deze artikelenserie Medewerkersparticipatie zijn de bonus- en winstdelingsregelingen behandeld. Deze regelingen kunnen worden toegepast ongeacht de rechtsvorm. Ten opzichte van de andere gangbare rechtsvormen in het mkb, zoals de eenmanszaak en de vof, heeft de bv veel meer mogelijkheden om medewerkers te laten participeren. Eén van die mogelijkheden is het uitgeven van winstbewijzen. Een in het mkb relatief onbekend, maar wel interessant alternatief.
Een winstbewijs is een overeenkomst, op grond waarvan aanspraak kan worden gemaakt op uitkering van een deel van de winst. Het winstbewijs is tegelijk ook een waardepapier. Als zodanig valt het niet onder de aandelenregelingen, maar onder de financiële participatieregelingen. Aan een winstbewijs is dan ook geen enkele zeggenschap verbonden.
Het winstbewijs is een overeenkomst tussen de bv en de medewerker. De overeenkomst is de plaats waar de spelregels worden vastgelegd. Vooraf moet worden nagedacht over wat er moet gebeuren als de medewerker het bedrijf verlaat. Denk aan beëindigingsregelingen of overdrachtsregelingen. Eindigt het winstbewijs bij uitdiensttreding? Of moet het winstbewijs overgedragen worden? Wordt aan de overdracht een aanbiedings- of goedkeuringsregeling verbonden? En tegen welke prijs vindt overdracht plaats?
Wellicht maakt het qua voorwaarden ook nog verschil op welke wijze de medewerker het bedrijf verlaat. Denk bijvoorbeeld aan het nemen of krijgen van ontslag, beëindiging van het dienstverband wegens langdurige ziekte of pensionering. U kunt zichzelf vast wel voorstellen dat aan die onderscheiden situaties verschillende gevolgen verbonden kunnen zijn.
Overdracht kan ook onbedoeld buiten uw invloedsfeer plaatsvinden. Stel dat de werknemer zijn winstbewijs verpandt als zekerheid voor een schuld en de pandhouder verkoopt het winstbewijs om zich vervolgens uit de opbrengst te verhalen. Dat wilt u niet meemaken en dus moet u dat uitsluiten.
De uitkomsten van al dit soort afwegingen komen samen in het contract. Dat is de plaats waar het goed geregeld moet worden.
In plaats van vastlegging in afzonderlijke contractuele regelingen, kunnen de spelregels voor winstbewijshouders ook worden vastgelegd in de statuten van de bv. De statuten zullen trouwens sowieso een basis moeten bevatten voor het uitgeven van winstbewijzen. Aan de uitgifte zelf dient naar onze mening een aandeelhoudersbesluit ten grondslag te liggen.
Eerder werd opgemerkt dat een winstbewijs niet alleen een contract is, maar ook een waardepapier. Een bepaald recht op toekomstige winsten, vertegenwoordigt waarde. Bij uitgifte zal de waarde in het economische verkeer (WEV) moeten worden bepaald. Het is raadzaam om de WEV vooraf af te stemmen met de Belastingdienst.
Wordt het winstbewijs aan de medewerker uitgegeven voor een prijs die onder de WEV ligt, dan kwalificeert dat als een voordeel dat uit de dienstbetrekking opkomt. Met andere woorden: het verschil tussen de WEV en de lagere uitgifteprijs wordt fiscaal beschouwd loon, waarover loonheffingen moeten worden afgedragen. Bij de medewerker wordt het verschil in de inkomstenbelasting belast in box 1, waarbij de loonheffing als voorbelasting mag worden verrekend met de verschuldigde inkomstenbelasting.
Financiert u als werkgever de uitgifteprijs voor meer dan 90%, dan zal het winstbewijs voor de werknemer kwalificeren als lucratief belang. Op het winstbewijs uitgekeerde winsten worden belast in box 1.
Is een lucratief belang niet aan de orde en geeft het winstbewijs/de winstbewijzen aan een medewerker – al dan niet tezamen met diens partner – een aandeel in de winst van 5% of meer, dan wordt dat de winstdeling in de inkomstenbelasting belast in box 2.
Heeft de medewerker een belang bij de winst van minder dan 5%, dan wordt de waarde van diens winstbewijzen belast in box 3. Even los van de lopende procedures over de forfaitaire heffing in box 3, is de verwachting dat in de toekomst het werkelijke rendement in box 3 belast zal gaan worden.
Let op dat in box 1 en box 2 ook eventuele (al dan niet fiscaal fictieve) vervreemdingsvoordelen worden belast.
Voor de bv geldt dat uitkeringen op winstbewijzen niet aftrekbaar zijn voor de vennootschapsbelasting. Met andere woorden: de uitkering op de winstbewijzen vindt plaats uit de winst na belastingen. De bv moet op de uitkeringen dividendbelasting inhouden en afdragen. De dividendbelasting is een voorheffing, zodat de verschuldigde dividendbelasting door de medewerker kan worden verrekend met de verschuldigde inkomstenbelasting.
Anders dan bij uitgifte van aandelen, heeft de uitgifte van winstbewijzen geen invloed op de (vorming van) een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting.
Verstrekt u als werkgever een financiering aan uw medewerker voor de aankoop van het winstbewijs, let dan op het volgende:
Voor wat betreft het stellen van zekerheid kan worden gedacht aan verpanding van het winstbewijs. Naar onze mening is dat alleen mogelijk als overdracht van het winstbewijs niet is uitgesloten en dat is – zoals hierboven beschreven – lang niet altijd wenselijk. Het vestigen van een stil pandrecht op de toekomstige uitkeringen op het winstbewijs zou een oplossing kunnen bieden.
Een winstbewijs geeft de medewerker een andere beleving dan een bonus- of winstdelingsregeling. Die laatste regelingen zijn meer beloningsvormen, terwijl het winstbewijs naast het beloningselement (de aanspraak op een deel van de winst) ook leidt tot vermogensvorming. Immers, een structureel hogere winst leidt tot waardevermeerdering van het winstbewijs. Een extra aansporing voor de medewerker om zich voor de onderneming in te zetten.
Winstbewijzen vergen in juridisch en fiscaal opzicht maatwerk. Onze juridisch en fiscaal adviseurs en onze waarderingsdeskundigen zullen u graag begeleiden bij het opzetten van deze vorm van medewerkersparticipatie.
Wilt u meer informatie? Neem gerust even contact op.
juridisch adviseur
ook bereikbaar via 0343-415940
