Zzp’er of werknemer? Verschillende wetten, één vraag

Het blijft een uitdaging om vast te stellen of een zzp’er écht zelfstandig werkt of niet. De regels rondom zelfstandigheid zijn volop in beweging. We hebben het Deliveroo-arrest, het wetsvoorstel VBAR en onlangs zelfs een nieuw wetsvoorstel van meerdere politieke partijen. Hoe bepaalt u nu of een zzp’er een echte zelfstandige is?

Het belang van bovenstaande vraag blijkt uit een bericht van de NOS. Uit een rondgang door Nieuwsuur blijkt dat in 24 van de 47 rechtszaken de zzp’er inderdaad een werknemer is. De schijnzelfstandige kan hierdoor tienduizenden euro’s claimen.

Ons advies in het kort

Gebruik de 9 criteria uit het Deliveroo-arrest. Deze gebruikt de Belastingdienst ook. Creëer zoveel mogelijk elementen van zelfstandigheid en zorg voor duidelijke afspraken op papier.

De huidige stand van zaken

Het Deliveroo-arrest

De Hoge Raad gaf in het Deliveroo-arrest 9 criteria om te bepalen of er sprake is van een zzp’er of van een werknemer. Deze 9 criteria vormen nog steeds het uitgangspunt bij de toetsing:

1. Wat voor werk doet de zzp’er en hoe lang?
2. Hoe worden de werkwijze en werktijden bepaald?
3. In welke mate zijn de werkzaamheden én de zzp’er onderdeel van de organisatie?
4. Moet de zzp’er het werk persoonlijk doen?
5. Hoe is de vergoeding afgesproken?
6. Hoe betaalt u de zzp’er?
7. Wat is de hoogte van de beloning?
8. Loopt de zzp’er commercieel risico?
9. Presenteert de zzp’er zich als ondernemer?

Meer uitleg over deze regels en hoe u de toets precies uitvoert vertellen wij u in dit artikel.

De Wet VBAR

Het wetsvoorstel VBAR wordt als het goed is voor de zomer ingediend. Dit wetsvoorstel is onlangs aangepast naar aanleiding van het Uber-arrest. In dit arrest bepaalde de Hoge Raad dat ondernemerschap niet zwaarder weegt dan de andere Deliveroo-criteria.

In dit wetsvoorstel zijn de 9 criteria vastgelegd in de WZOP-toets:

• (W)erknemerschap: is er sprake van aansturing of inbedding in de organisatie?
• (Z)elfstandigheid: draagt de zzp’er zelf risico’s en verantwoordelijkheden?
• (O)ndernemerschap: heeft de zzp’er meerdere opdrachtgevers, werft hij eigen opdrachten en investeert hij in zijn onderneming?

Een nieuw wetsvoorstel van VVD, D66, CDA en SGP

Naast de Wet VBAR is er nu ook een alternatief wetsvoorstel gepresenteerd, namelijk de Zelfstandigenwet. Dit is gebaseerd op het Belgische model en beoogt meer erkenning voor het zelfstandig ondernemerschap. Het bevat 3, maar eigenlijk 4 toetsen:

1. Zelfstandigentoets: gedraagt iemand zich naar buiten toe als ondernemer?
2. Werkrelatietoets: heeft de zzp’er vrijheid over werktijden, de manier van werken en is er sprake van hiërarchische aansturing?
3. Sectoraal rechtsvermoeden: in sectoren met een hoog risico wordt een dienstverband sneller aangenomen.
4. Voorzieningencheck: de opdrachtgever moet toetsen of de zzp’er iets geregeld heeft voor arbeidsongeschiktheid en pensioen.

Een speciale commissie moet straks ondersteuning bieden bij het toepassen van deze toetsingskaders.

Onze visie

Of dit nieuwe wetsvoorstel nu écht meer duidelijkheid gaat bieden? Wij hebben onze twijfels.

Bepaalde onderdelen lijken veel op de Deliveroo-criteria:

• De zelfstandigentoets lijkt sterk op het ondernemerscriterium (criteria 9), namelijk of iemand zich als ondernemer presenteert?
• De werkrelatietoets overlapt met criteria over onderhandelingspositie (criteria 5), werktijden en werkwijze (criteria 2).

Het sectoraal rechtsvermoeden is nieuw, maar ook vaag afgebakend. Want hoe bepaalt u nu in welke sectoren schijnzelfstandigheid sneller voorkomt? Dit lijkt te suggereren dat buiten die sectoren veel minder snel schijnzelfstandigheid aanwezig is en dit hoeft helemaal niet zo te zijn!

Verder kan iemand op dit moment, op grond van de Deliveroo-criteria, ook zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering een echte zzp’er zijn. Mits er maar voldoende andere elementen van zelfstandigheid aanwezig zijn. Bij dit nieuwe voorstel is dat niet mogelijk.

Ten slotte

Zowel het wetsvoorstel VBAR als het nieuwe wetsvoorstel (Zelfstandigenwet) blijven in de kern teruggrijpen op de Deliveroo-criteria.

Ons advies: blijf toetsen of er sprake is van echte zelfstandigheid. Creëer waar mogelijk elementen van zelfstandigheid en zorg voor duidelijke afspraken op papier.

Heb je vragen over het werken met zzp’ers of wilt u een beoordeling van uw samenwerkingen? Neem gerust contact met ons op – we denken graag met u mee.