Vanaf 2025 handhaaft de Belastingdienst weer actief bij schijnzelfstandigheid. Schijnzelfstandigheid betekent dat een zzp’er geen echte zzp’er is. Door de handhaving is de periode van aanwijzingen geven voorbij. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de niet-echte zzp’ers, maar ook voor u als “vermeende werkgever”.

Onder andere Het Financieele Dagblad berichtte dat voor bedrijven een hoge rekening dreigt. Wij hebben voor u onder elkaar gezet waar die rekening uit bestaat én hoe u die voorkomt.

Belastingdienst handhaaft bij schijnzelfstandigheid

Vanaf 2025 handhaaft de Belastingdienst actief in situaties waarbij sprake is van schijnzelfstandigheid. Er komt dus een einde aan het ‘handhavingsmoratorium’. Dit betekent dat de Belastingdienst niet alleen bij kwaadwillendheid naheffingsaanslagen en boetes oplegt. Ook in andere gevallen gaat de Belastingdienst naheffingsaanslagen en mogelijk boetes opleggen. Het is daarom belangrijk dat u de zzp’ers die u inhuurt in beeld brengt en controleert of de arbeidsverhouding op de juiste manier is ingericht.

Fiscale gevolgen voor u als werkgever

Als een schijnzelfstandige toch een werknemer blijkt te zijn, dan heeft dit voor u als werkgever fiscale gevolgen:

• Naheffing van mogelijk achterstallige loonbelasting
• Naheffing van premies volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en de werkgeversheffing Zvw
• Btw-correcties.

De naheffingsaanslagen kunnen met terugwerkende kracht worden opgelegd. Dit kan maximaal terug tot 1 januari 2025. Het gaat niet verder terug, want vanaf dat moment is de handhaving gestart.

U kunt, als u dat contractueel heeft vastgelegd, de loonbelasting verhalen op de schijn-zzp’er. Weest u zich ervan bewust dat de Belastingdienst niet twee keer hetzelfde inkomen mag belasten. Als de werknemer zelf al inkomstenbelasting over datzelfde inkomen heeft betaald, mag de Belastingdienst dit niet nog een keer in de heffing betrekken. Op dit punt kan het lonen om samen met de schijn-zzp’er op te trekken richting de Belastingdienst.

De premies werknemersverzekeringen en werkgeversheffing Zvw mag u niet op de schijn-zzp’er verhalen. Ook niet als u dat contractueel heeft vastgelegd. Zulke contractuele bepalingen zijn namelijk ongeldig.

Arbeidsrechtelijke gevolgen

Een schijn-zzp’er kan via de rechter alle rechten opeisen die werknemers ook hebben. Als de kantonrechter een arbeidsrelatie bevestigt, kunt u te maken krijgen met de volgende kostenposten:

• Doorbetaling bij ziekte en vakantiedagen
• Vakantietoeslag en eindejaarsuitkering op grond van de cao
• Werkgeversdeel van de pensioenpremie.

De gevolgen in cijfers

U moet de financiële gevolgen niet onderschatten. Deze kunnen hoog oplopen. Bij ons is een voorbeeld bekend dat een zzp’er die 28 uur per week voor € 45 per uur werkt, bijna € 90.000 extra kost wanneer diegene een werknemer blijkt te zijn. Hierin zitten de volgende posten: loonbelasting, premies werknemersverzekeringen, verlof, vakantietoeslag, eindejaarsuitkering en werkgeversdeel pensioenpremie.

Hoe beoordeelt u schijnzelfstandigheid?

Op dit moment ligt het wetsvoorstel Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) bij de Raad van State. De kaders van het Deliveroo-arrest zijn in dit wetsvoorstel verder uitgewerkt. Zoals het er nu uitziet zal dit wetsvoorstel op zijn vroegst per 2026 van kracht worden. Dit toetsingskader kijkt allereerst of er sprake is van een werknemer. Elementen die hierbij een rol spelen zijn:

1. Krijgt de werkende aanwijzingen en instructies die hij moet opvolgen?
2. Wordt zijn werk gecontroleerd?
3. Is het werk organisatorisch ingebed in de organisatie van de werkgevende?
4. Is het werk structureel van karakter binnen de organisatie?
5. Wordt het werk zij-aan-zij verricht met werknemers?

Er kunnen daarnaast aanwijzingen zijn voor zelfstandigheid:

1. Werkt de betreffende persoon voor eigen rekening en risico?
2. Gebruikt diegene eigen gereedschap en materiaal?
3. Bezit de werkende over een specifieke expertise?
4. Is er sprake van een korte duur?
5. Treedt de werkende tijdens het werk als zelfstandige naar buiten?

Zijn de aanwijzingen voor werknemerschap en zelfstandigheid aan elkaar gelijk? Dan pas wordt er gekeken of de zelfstandige ook ondernemer is. Elementen hierbij zijn:

1. Gedraagt de werkende zich administratief ook als zelfstandige?
2. Heeft diegene meerdere opdrachtgevers per jaar?
3. Doet diegene ook investeringen?
4. Besteedt de werkende aandacht aan het verkrijgen van reputatie en het vinden van nieuwe opdrachtgevers?

Verder geldt het rechtsvermoeden dat bij een uurvergoeding van € 33 er sprake is van werknemerschap.

Beoordeling schijnzelfstandigheid: een voorbeeld

ZIPconomy heeft het toetsingskader mooi inzichtelijk gemaakt in een stroomschema. Dit stroomschema helpt u bij de beoordeling van schijnzelfstandigheid. Onze ervaring is dat die beoordeling lastig is. Want per opdracht moet u het geheel aan feiten beoordelen, afwegen en in onderlinge samenhang beoordelen.

Dat beoordeling van geval tot geval aan de orde is blijkt uit een recente uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant, waarbij de volgende omstandigheden speelden:

• Een zzp’er verrichte voor een langere periode werkzaamheden voor € 24,50 per uur
• Deze werkzaamheden werden ook door werknemers verricht
• Er werden instructies gegeven en het werk werd gecontroleerd
• De zzp’er droeg bedrijfskleding
• De zzp’er had maar één opdrachtgever.

Als u dit leest, zou u misschien verwachten dat er sprake is van een dienstbetrekking, dus van schijnzelfstandigheid. Toch oordeelde de rechter dat het een zzp’er was. Dit kwam doordat de zzp’er keuzevrijheid had bij het aannemen van werk. Hij kon zijn beschikbaarheid doorgeven en het voorgestelde werk accepteren. Ook had hij de mogelijkheid om tot 72 uur van tevoren de werkzaamheden te annuleren. Daarnaast had hij zich altijd als ondernemer opgesteld door facturen te sturen. Deze uitspraak laat dus zien hoe lastig de beoordeling is.

Tips om schijnzelfstandigheid te voorkomen

Om de beoordeling voor u makkelijker te maken, geven wij u een aantal praktische tips. Dit helpt u valkuilen voorkomen:

1. Beoordeel per opdracht of er sprake is van een dienstbetrekking. Het feit dat een zzp’er meerdere opdrachtgevers heeft, wil niets zeggen over de arbeidsrechtelijke positie die de zzp’er bij u heeft. U kunt hierbij gebruik maken van het stroomschema.
2. Zorg ervoor dat de modelovereenkomst die u gebruikt geldig is. Dit kun u controleren in het Register overeenkomsten DBA. Hier staat een overzicht van modelovereenkomsten die de Belastingdienst heeft goedgekeurd.
3. De Belastingdienst keurt geen nieuwe modelovereenkomsten meer goed. De huidige modelovereenkomsten blijven gedurende de looptijd nog wel van kracht.
4. Zorg ervoor dat wat er in de modelovereenkomst staat, ook in de praktijk zo wordt uitgevoerd. Het niet naleven van een modelovereenkomst kan leiden tot schijnzelfstandigheid.
5. De overheid heeft een online Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie. Dat is een vragenlijst die u kunt invullen. De uitkomst geeft u een indicatie hoe de Belastingdienst tegen de arbeidsrelatie aankijkt. Dit kan u helpen met het op de juiste manier vormgeven van de arbeidsrelatie.
6. Vaak heeft een zzp’er een machtspositie, doordat diegene anders gewoon niet komt. Als dit zo is, leg dit dan vast in de considerans van de overeenkomst van opdracht. Zo kan die zzp’er achteraf minder makkelijk arbeidsrechtelijke aanspraken maken door te stellen dat hij eigenlijk werknemer wilde zijn.
7. Uiteindelijk is het geheel van feiten en omstandigheden belangrijk. Deze moet u allemaal bij elkaar nemen. Vervolgens kunt u oordelen of het geheel leidt tot een dienstbetrekking of niet.
8. Het jaar 2025 wordt een overgangsjaar. De Belastingdienst handhaaft dan wel, maar legt in dat jaar geen vergrijpboete op.

Advies bij inhuur van zzp’ers

Huurt u zzp’ers in? Dan raden wij aan om de inhoud van de overeenkomsten van opdracht opnieuw te beoordelen. Als dat nodig is, dan kunt u de overeenkomsten aanpassen en de arbeidsrelatie op de juiste manier vastleggen. Wij helpen u graag bij het beoordelen van uw overeenkomsten van opdracht. Neem gerust contact met ons op.

Aangepaste datum: 26 september 2024